• De 'Ruimtelijke Strategie Utrecht' (RSU) is vastgesteld. Op basis van het uitgangspunt 'gezonde verstedelijking' faciliteren we de groei van Utrecht naar 410.000 inwoners in 2030 door inbreiding. In het eerste kwartaal van 2016 zijn daartoe marktconsultaties gehouden in het kader van 'Utrecht maken we Samen'. In de tweede helft van het jaar heeft bovendien een expertmeeting plaats gevonden ter voorbereiding van de behandeling in de Raad van de RSU.  
• Als onderdeel van de RSU hebben we een Investeringsstrategie opgesteld, die samen met de RSU door de Raad is vastgesteld. Om uitdrukking te geven aan de langjarige investeringsopgave die voortvloeit uit de RSU hebben we bij de Voorjaarsnota een eerste investeringsimpuls vastgesteld en van bestedingsdoelen voorzien.  
• Voor het beoordelen van volgende tranches voor de jaarlijkse investeringsimpuls hebben we een bestedingskader voorbereid, dat begin 2017 aan de Raad zal worden voorgelegd.
• We bereiden ons langs verschillende sporen voor op implementatie van de Omgevingswet. We hebben een stedelijke omgevingsvisie 1.0 opgesteld ten behoeve van besluitvorming in 2017. Daarnaast hebben we samen met belanghebbenden een omgevingsvisie opgesteld voor Vleuten-De Meern, eveneens ten behoeve van besluitvorming in het voorjaar 2017. Vernieuwend aan deze pilot is het uitgebreide participatietraject. Opvallend is dat de door de Utrechters aangedragen onderwerpen rechtstreeks bijdragen aan een gezond leven.
• Rond de omgevingswet werken we nauw samen binnen de G4 (onder meer opstellen van een pamflet als bouwsteen voor de nationale omgevingsvisie en meedenken met en het geven van een reactie op AMvB’s), de G32, het VNG, GGD, GHOR Nederland en de U10.  
• Wij hebben de Utrechtse ambities en bijdragen aan de ruimtelijk-economische ontwikkeling van Nederland als geheel ingebracht in het proces van de Ruimtelijk-Economische Ontwikkelingsstrategie (REOS) die voor de Randstadvleugels en de regio Eindhoven wordt opgesteld. Dat heeft uitgemond in een bestuurlijke Intentieverklaring op 9 juni 2016 ondertekend door vijf grote steden, de ministeries van I&M, EZ en BZK, vijf provincies en vier economic boards. Deze wordt verder uitwerkt in een uitvoeringsagenda, die doorloopt tot in 2017 en belangrijke input moet leveren in beleids- en investeringsprogramma’s op rijks- en regionaal niveau.
• In 2016 hebben wij doorgewerkt aan samenwerking met andere partijen. De nieuwe samenwerking in U-10 verband heeft zich uitgekristalliseerd waarbij wij onder meer hebben gewerkt aan een gezamenlijke ruimtelijke-economische koers. In het 2e kwartaal van 2016 is daartoe een peilnota ruimtelijk-economisch koers U10 vastgesteld. In de tweede helft van het jaar heeft een eerste proeve van de koers de aanzet gegeven tot het vervaardigen van een uitvoeringsprogramma in 2017.  
• Op het jaarlijkse Bestuurlijk Overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO MIRT) tussen het rijk en de partijen uit de noordvleugel hebben wij de Brede Gebiedsverkenning Utrecht-Oost ingebracht, en deze is vastgesteld als kansrijk perspectief voor de verdere ontwikkeling van het Utrecht Science Park en vooral de bereikbaarheidsopgave in relatie met het Centraal Station en de gebiedsontwikkeling in de Merwedekanaalzone. Dit moet in de komende jaren leiden tot concrete afspraken over oplossingen en programma’s.  
• Met onze partners in het Science Park zijn in 2015 en 2016 diverse bestuurlijke conferenties gehouden met als gevolg dat wordt gewerkt aan drie grote opgaven: een verdiepingsslag kenniseconomie, met betrekking tot de bereikbaarheid een verkenning Utrecht Oost en tenslotte een programma voor de korte, middellange en lange termijn.  
• Samenwerking met de Provincie krijgt gestalte in een ruimtelijke agenda waarin Healthy Urban Living en de omgevingswet centraal staan.
• In internationaal perspectief vormen we met de andere 3 grote steden een Super Global Connected Region. Met de G4 hebben we publicaties en een congres verzorgd rond het thema 'Het draait om de steden' en wordt een manifest voorbereid ten behoeve van de kabinetsvorming.  
• Inmiddels zijn we als Utrecht ook lid van het WHO Healthy City Network en zijn de relaties met de Europese Commissie via DG Sante aangehaald. Deze worden in 2017 verder uitgebouwd.

Het project 'Beter Bestemmen' is in 2015 gestart met het doel de bestemmingsplannen flexibeler te maken. Hierbij wordt rekening gehouden met de komst van de Omgevingswet. Het resultaat is een nieuwe werkwijze, gebaseerd op een mix van goede ervaringen en nieuwe inzichten. Met deze werkwijze wordt de ontwikkelingsruimte vastgelegd in de omgevingsvisie en waar mogelijk – flexibel – vertaald in een omgevingsplan en de omgevingsvergunning.

• In 2016 is het bestaande beleid geordend en is onderzocht welk beleid verouderd is of welk beleid geschrapt kan worden. Het resultaat is een omgevingsvisie voor de hele gemeente Utrecht, waarin het bestaande beleid voor de fysieke leefomgeving op een logische manier is opgenomen. Rond de zomer van 2017 zal de omgevingsvisie aan de Raad worden voorgelegd, inclusief het voorstel om het beleid dat niet in de omgevingsvisie is opgenomen te schrappen.  
• Er is een omgevingsvisie voor het gebied Vleuten– De Meern gemaakt die eveneens begin 2017 als ontwerp ter inzage zal worden gelegd.
• De eerste doorkijk naar een omgevingsplan is opgesteld in de vorm van een concept voor een nieuw bestemmingsplan voor Veldhuizen.
• Er is gewerkt aan kennisontwikkeling rond deze vernieuwde aanpak.

Op 22 december 2016 is de Kadernota Kwaliteit openbare Ruimte vastgesteld door de gemeenteraad. Hiermee is er een kader op hoofdlijnen vastgelegd, waarmee de regie en samenhang in de kwaliteit van de openbare ruimte wordt geborgd. Vastgesteld zijn drie kwaliteitsniveaus en een hoofdstructuur openbare ruimte.

Actualisering bestemmingsplannen
Vanaf medio 2015 worden de bestemmingsplannen actueel gehouden aan de hand van het nieuwe programma Actualisatie Bestemmingsplannen. Voor een paar delen van het Maximapark is een is een actualiseringsplan gemaakt en is gewerkt aan de actualisering van de bestemmingsplannen voor De Meern Noord, Vogelenbuurt, Tuinwijk, Wittevrouwen-Zeeheldenbuurt-Huizingabuurt en Lage Weide (bestuurlijke lus). Met ingang van 28 oktober heeft het Rijk Utrecht aangewezen als innovatiegemeente op grond van het besluit Uitvoering Crisis- en herstelwet. Dit houdt onder andere in dat de actualiseringsplicht per direct is gewijzigd van tien jaar naar twintig jaar.

Ontwikkelbestemmingsplannen
Voor ruimtelijke ontwikkelingen die niet passen in een bestaand bestemmingsplan wordt een ontwikkelbestemmingsplan opgesteld. Deze ontwikkelingen worden soms geïnitieerd door de gemeente zelf, maar vooral door initiatieven van ontwikkelaars, woningbouwcorporaties en particuliere investeerders. Als ontwikkelingen niet in eerder vastgestelde planologische kaders passen, kunnen ze mogelijk gemaakt worden met het opstellen van een nieuw bestemmingsplan. Meestal wordt dan een voortraject doorlopen conform het Utrechts Plan Proces, waarbij inhoud, participatie en bestuurlijk weging leiden tot richting in de ruimtelijke ontwikkeling. De verwachting was dat als gevolg van de verandering van de landelijke ‘Kruimelregeling', sinds november 2014 het gemakkelijker was om zonder tussenkomst van de gemeenteraad bestemmingswijzigingen door te voeren. In de praktijk heeft dat niet geleid tot een afname van het aantal ontwikkelbestemmingsplannen. De economische groei van het laatste jaar heeft dit effect teniet gedaan.
In 2016 is er gewerkt aan 49 ontwikkelbestemmingsplannen en drie gecombineerde actualisatie bestemmingsplannen, 26 bestemmingsplannen zijn vastgesteld, waaronder het Noord- en Zuidgebouw, de Amsterdamsestraatweg en Tivoli. De overige 23 bestemmingsplannen zijn net gestart of het ontwerp bestemmingsplan is ter inzage gelegd. Voorbeelden hiervan zijn Winkelcentrum de Gaard en de Van Lieflandlaan. Er is in 2016 aan diverse plannen bij de Raad van State gewerkt, zoals Lage Weide, Haarzuilens. De plannen bevinden zich in verschillende stadia, sommige lopen nog, er zijn vier plannen die onherroepelijk zijn. Beroepsprocedures voor Noord- en Zuidgebouw zijn ingetrokken.

Vastgestelde Plannen:

1. As van Kanaleneiland Vlek 4 en 5
2. Zuidgebouw
3. Nedereindseweg 541
4. Westflank Noord, van Sijpesteijnkade 1e herziening
5. Hoek Rijksstraatweg, Meerndijk (Rhenomare) 
6. Rijnvliet
7. Leidsche Rijn centrum Oost
8. Amsterdamsestraatweg
9. Leidsche Rijn centrum Noord, wijzigingsplan
10. Tjeerdraklaan/Damraklaan
11. Nedal/KWS Vleuterweide 2, Centrumplan uitwerkingsplan
12. Centrum Vleuterweide bestemmingsplan
13. Tivoli Oudegracht
14. Veemarkt, 1e Veemarkt 2e herziening
15. Beiroetdreef, Overvecht
16. Actualiseringsplan 2016
17. Hoge Woerd, 1e herz.
18. De Wetering
19. Actualisering: De Meern Noord, Maximapark, Vogelenbuurt, Wittevrouwen
20. HOV Transwijk Wilhelminapark/Buiten Wittevrouwen
21. Oudegracht 245
22. Mariaplaats 14  
23. Rijnsweerd, Maarschalkerweerd 1e herziening
24. Wilhelminapark, Buiten Wittevrouwen

Lopende plannen in 2016 bij Raad van State:

1. Lage Weide
2. Rijnenburg
3. Oog in Al Lunetten
4. Hoge Woerd, 1e herziening
5. Noordgebouw
6. Zuidgebouw
7. Mariaplaats
8. Nieuwe Zandpad
9. Rijnsweerd/Maarschalkerweerd
10. Haarzuilens

Er is in 2016 gewerkt aan 63 planschade zaken, zes aanvragen zijn nog in behandeling en er lopen 27 zaken in bezwaar of beroep.

In 2016 is voor 329 bestemmingswijzigingen op basis van het erfpachtcontract de meerwaarde in rekening gebracht. Een belangrijk deel (305) van deze bestemmingswijzigingen heeft betrekking op de verkoop van corporatiebezit. Bij de verkoop van corporatiebezit verandert de bestemming van 'sociale huurwoning' in 'woning'. Daarnaast hebben er veertien conversies, waarvan negen particulieren plaatsgevonden waarbij een tijdelijk erfpachtrecht of een erfpachtrecht met een jaarlijkse of periodieke canon omgezet zijn naar een eeuwigdurend erfpachtrecht. In 2016 is er een conversieregeling ter besluitvorming aangeboden aan de Raad voor woningen waarvoor de canon nog niet eeuwigdurend is afgekocht. De inkomsten op dit product zijn incidenteel van karakter.

Ten behoeven van dit product geldt een taakstelling in het kader van Uitgifte Vastgoed. In 2016 is de totale verkoopopbrengst 7,6 miljoen euro waarvan na aftrek van de boekwaarde en de gekapitaliseerde verhuuropbrengsten 5,9 miljoen euro ten behoeve van taakstelling Uitgifte Vastgoed ingezet kan worden. Hiermee is de tot en met 2016 opgelegde taakstelling behaald. Het betreft hier vooral de verkoop van panden. In het hoofdstuk 'Vastgoed' vindt u daar meer informatie over.

Tot en met februari 2015 werd grond in de Gemeente Utrecht uitgegeven in erfpacht. Met ingang van 1 februari wordt de grond ten behoeve van koopwoningen niet meer in erfpacht uitgegeven op basis van een éénmalige afkoop, maar in volle eigendom geleverd. Daarnaast is er in november 2015 het besluit genomen om bestaande erfpachtcontracten met de bestemming 'wonen' de mogelijkheid te geven de bloot eigendom van de grond te verwerven. Het beheer van de bestaande contracten en het handhaven van de contracten is onderdeel van deze prestatiedoelstelling. Het beheer bestaat uit het administratief verwerken van wijzigingen in lopende contracten en het innen van de erfpachtcanons. Aan het beheer van contracten waarbij de canon voor eeuwig is afgekocht zijn geen kosten verbonden. Daarnaast moeten voor de niet afgekochte erfpachtcontracten periodiek de erfpachtcanons worden herzien. In de overeengekomen erfpachtvoorwaarden is geregeld hoe dit moet gebeuren. Daar waar dit in 2016 aan de orde was, zijn de administratieve wijzigingen verwerkt, de periodieke canon betalingen gefactureerd en de herzieningen conform de contractvoorwaarden afgewikkeld. In 2016 zijn er 116 verzoeken tot het leveren van het bloot eigendom in behandeling genomen en is er ten laste van dit product gewerkt aan een nieuwe conversieregeling.

In 2016 is voor het eerst een stadsbreed MPSO aangeboden aan de Raad. Dit MPSO gaat in op de ruimtelijke ontwikkelingsprojecten uit de hele stad en betreft zowel woningbouw- en commercieel vastgoedprojecten als openbare ruimteprojecten. Naast inhoudelijke analyses op het terrein van woningbouw, commercieel vastgoed en gezonde verstedelijking geeft het MPSO de financiële vertaling van de projecten uit de verschillende programma’s (Stedelijke Ontwikkeling, Leidsche Rijn en Stationsgebied). Ook wordt het financiële beeld gegeven van de verschillende gemeentelijke grondexploitatieprojecten en de stand van zaken van de Reserve Stedelijke Herontwikkeling. In 2016 is gestart met de bouw van ruim 2.500 woningen waarvan 1.800 in binnenstedelijk gebied. Dat is meer dan het aantal woningen dat in 2015 in aanbouw is gegaan. Ruim een vijfde van de woningen die in het binnenstedelijk gebied in aanbouw zijn gegaan bestaat uit sociale huurwoningen. Ook het aandeel middeldure huurwoningen is fors met circa 350 woningen. Voorbeelden van projecten die in 2016 in uitvoering zijn gegaan zijn de nieuwbouw van 130 middeldure huurappartementen in deelgebied 4 en 5 van Kanaleneiland Centrum, de transformatie van een ROC-gebouw tot 216 studenteneenheden aan de Amerikalaan en de transformatie van het kantoorgebouw aan de Nijenoord 2-4 tot huurwoningen voor starters. Een andere mooie mijlpaal is de oplevering van de Trip in de wijk Zuid met daarin ruim 250 sociale huurwoningen. In 2016 is een principebesluit genomen om een bijdrage te leveren aan het Hof van Cartesius om op die manier een vernieuwende ontwikkeling in de Vlampijpzone mogelijk te maken. Het Hof van Cartesius is een initiatief voor het bouwen van werkunits in het groen op een circulaire manier. De werkunits zijn bedoeld voor de startende ondernemers die passen binnen het profiel van het Werkspoorkwartier. In de Ruimtelijke Strategie Utrecht zijn economische ontwikkelgebieden benoemd en verdichtingslocaties voor woningbouw waaronder Utrecht Science Park/Oost en de Merwedekanaalzone.

De kern van de opgave in USP/Rijnsweerd is ontwikkelruimte en randvoorwaarden bieden om daarmee dit economisch waardevolle gebied voor de stad en regio verder te laten groeien. Dat betekent focus op ontwikkelruimte (in bijvoorbeeld Rijnsweerd), het garanderen van een goede bereikbaarheid en een aantrekkelijk leefbaar gebied waar ontmoeting centraal staat. Om hier invulling aan te geven is in 2016 gestart met het maken van een ruimtelijk/economische visie voor Rijnsweerd (ontwikkelkansen in beeld brengen) en zijn op regionaalniveau de mogelijke satellietlocaties van het USP onderzocht. Met betrekking tot de bereikbaarheid is in het kader van het Bestuurlijk overleg Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport (BO MIRT) de Gebiedsverkenning Oost gestart, waarin gekeken wordt naar structurele oplossingsrichtingen voor de lange termijn. Voor de Merwedekanaalzone, deelgebied 4, 5 en 6 (tussen Mr. Tellegenlaan en A12) is in 2016 gestart met het opstellen van een Structuurvisie en een Milieu Effect Rapportage (MER) om richting te geven aan de gewenste duurzame en gezonde stedelijke verdichting van het gebied. In deelgebied 4 is in juli 2016 het Stedenbouwkundig Programma van Eisen Defensieterrein in de Raad vastgesteld en in december 2016 het gecombineerde bouw- en bestemmingsplan Wilhelminawerf (Kanaalweg 59). In deelgebied 5 is met het merendeel van de eigenaren gestart met het gezamenlijk opstellen van een stedenbouwkundig ontwikkelplan. Ook de gemeente, als eigenaar van de locaties OPG-terrein en Busstalling, neemt hier actief aan deel. In augustus 2016 is het project Pax en Lux – naast Campus Max – geopend en zijn hiermee 257 appartementen aan de woningvoorraad toegevoegd. In deelgebied 6 wordt het leegstaande kantoorgebouw Vliegend Hertlaan 1 getransformeerd naar studentenhuisvesting en was de bouw van het Van der Valk conferentiehotel in volle gang.

In 2016 zijn belangrijke straten en pleinen in de binnenstad heringericht. Samen met bewoners, ondernemers, het Centraal Museum, de Nicolaikerk en het buurtcomité is de zuidelijke entree van de binnenstad verbeterd met bredere stoepen, meer zicht op historische gebouwen en plekken om te verblijven: Agnietenstraat, Twijnstraat, Nicolaasstraat en een deel van het Nicolaaskerkhof. En we hebben de openbare ruimte aan de randen van het kernwinkelgebied aangepakt om bezoekers naar andere delen van onze mooie binnenstad te leiden: Stadhuisbrug, Choorstraat en Zadelstraat. In oktober 2016 is begonnen met de inrichting van Domplein, icoon van onze stad, tot allure gebied. Een slimme insteek van de herbestrating combineert een heldere markering van 2.000 jaar geschiedenis met een beter functionerend plein voor voetgangers en fietsers. Het project sanitaire voorzieningen in het centrum en stadsparken is opgestart. Het doel is realisatie van sanitaire gebouwen in vijf stadsparken en vijf uriliften in het centrum. De Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam (IABR) heeft bijgedragen aan de positionering van Utrecht als stad van Healthy Urban Living (gezonde en duurzame stad), onder andere door vier openbare bijeenkomsten waar telkens de tussenresultaten van de IABR gepresenteerd en besproken zijn. Het IABR onderzoek heeft een aantal algemene aanbevelingen opgeleverd en twee casussen voor Overvecht en MerwedeKanaalZone. De resultaten hiervan zijn meegenomen in de ontwikkelingen.

In 2016 is de openbare ruimte aansluitend aan renovaties van de corporaties opgeknapt. Het gaat hier bijvoorbeeld om Kanaleneiland Noord, woningen in de Rietveldbuurt en in het ‘THEMA-gebied’ in Overvecht (onder andere nabij Sint Maartendreef). De openbare ruimte rondom de Fruitbuurt Noord is nog niet ingericht, omdat dit aansluitend aan de oplevering van de nieuwbouw zal gebeuren in 2017. Ook het Mereveldplein en de openbare ruimte rondom Startblok en Max zijn verbeterd om aan te sluiten op de ontwikkelingen in deze gebieden. Uit de Reserve Stedelijke Herontwikkeling hebben we voor projecten Pastoe en Jongerius een financiële bijdrage toegekend in de vorm van een subsidie (zie ook subsidiestaat). In 2016 is een principebesluit genomen om een financiële bijdrage te leveren aan het Hof van Cartesius om op die manier een vernieuwende ontwikkeling in de Vlampijpzone mogelijk te maken. Het Hof van Cartesius is een initiatief voor het bouwen van werkunits in het groen op een circulaire manier. De werkunits zijn bedoeld voor de startende ondernemers die passen binnen het profiel van het Werkspoorkwartier. Samen met de bewoners, ondernemers en organisaties uit de buurt is in 2016 gestart met het maken van een integrale ontwikkelvisie voor de Kanaalstraat in West. Daarnaast is in het kader van verbreden en delen van kennis over gebiedsontwikkeling nieuwe stijl bijgedragen aan het jaarprogramma Shared Spaces van Aorta (door middel van subsidie), aan de debatserie TAAI met een debat over de macht van de marktpartij, aan het ontwikkelen van een city game voor Overvecht en aan het WerkspoorKwartaal: bijeenkomsten met betrokken partijen over de ruimtelijke ontwikkelingen in het Werkspoorkwartier, met als doel kennis te delen en te inspireren. Hiermee dragen we bij aan het gesprek over en het werken aan ‘samen stad maken’ in Utrecht. Een compleet overzicht van de bestedingen uit de Reserve Stedelijke Herontwikkeling wordt opgenomen in het MPSO 2017.

In 2016 hebben wij bouwrijpe gronden opgeleverd ten behoeve van de realisatie van projecten die onderdeel vormen van het programma Stedelijke Ontwikkeling. Over het financiële en inhoudelijke verloop van de grondexploitaties wordt de gemeenteraad separaat geïnformeerd in het MPSO. In 2016 is het Veemarktterrein verder ontwikkeld en is de bouw gestart van de projecten Gerrit Rietveldcollege, Talmalaan 2e fase en het Victor Hugoplantsoen.

In het najaar van 2015 zijn de prestatieafspraken met de corporaties grondig herzien op basis van de Woonvisie 2015. Deze afspraken zijn begin 2016 door de raad vastgesteld. Dat vormde de start van een jaarlijkse cyclus, waarin we nauw samenwerken met corporaties en huurders. In het najaar van 2016 zijn de afspraken bijgesteld en met een jaar verlengd (2017-2020). In de nieuwe afspraken zijn verbeteringen doorgevoerd op het gebied van betaalbaarheid, omvang van de voorraad en duurzaamheid.

In afstemming met 16 regiogemeenten en de woningcorporaties in de regio is een nieuwe Regionale Huisvestingsverordening vastgesteld in 2015. De nieuwe verordening is aangepast aan de nieuwe Huisvestingswet die sinds 1 januari 2015 van kracht is. In juli 2016 is een gewijzigde huisvestingsvergunning op een aantal onderdelen aangepast. Deze aanpassingen hadden te maken met het in overeenstemming brengen van de verordening met het principe van het passend toewijzen en het gewijzigde hoofdstuk betreffende de woonruimtevoorraad (omzetten en splitsen). In 2016 hebben wij uitvoering gegeven aan het nieuwe beleid voor omzetten en splitsen, zoals dit door de gemeenteraad is vastgesteld op 26 november 2015 en is vastgelegd in de Regionale Huisvestingsverordening Utrecht en het voorbereidingsbesluit 2016 woningvorming splitsing en omzetting. Door toepassing van het nieuwe beleid is het aantal aanvragen voor een omzettings- of splitsingsvergunning gedaald van 183 naar 47. Het aantal verleende vergunningen is gedaald van 122 naar 54. Het aantal aanvragen voor een vergunning voor bouwkundige splitsing is gedaald van 78 naar 34.

In 2016 hebben we het Actieplan Studentenhuisvesting (ASU) proactief uitgevoerd, zowel op kwantiteit als kwaliteit:

• We hebben in 2016 gezorgd voor een goede monitoring van vraag en aanbod aan studentenhuisvesting onder andere via de Lokale Monitor Studentenhuisvesting) en van (inter)nationale trends en ontwikkelingen rondom studentenhuisvesting en gezorgd voor het verbinden van verschillende partijen en organisaties in het veld (zoals SSH, VIDIUS en onderwijsinstellingen maar ook nieuwe aanbieders zoals Socius).
• We hebben de planning en realisatie van projecten uit de planvoorraad gefaciliteerd, de tijdelijke eenheden in sloopwoningen gemonitord en via het nieuwe omzettings- en splitsingsbeleid gezorgd voor een verantwoorde toevoeging van studentenwoningen binnen de nieuwe leefbaarheidskaders.
• We hebben gestimuleerd dat een deel van de gerealiseerde woningen bestaat uit flexibele concepten, die het mogelijk maken om eenheden in de toekomst te gebruiken voor andere doelgroepen.
• We hebben door de inzet van het Huurteam de huurprijs van met name onzelfstandige particuliere huurwoningen in overeenstemming laten brengen met de huurprijswetgeving (puntensysteem) en de aanpak van malafide verhuurders versterkt. Het huurteam heeft 469 opnames gedaan. In vergelijking met eerder jaren heeft het huurteam in 2016 meer kleine complexen onderzocht, waardoor het totaal aantal opnames iets lager is uitgevallen.
• We voeren het Actieplan Middeldure Huur uit. We dragen de wensen en het beleid van de gemeente uit via onder andere het nieuw opgerichte Development Network Utrecht. Daar waar mogelijk maken we met marktpartijen op vrijwillige basis afspraken over middeldure huurwoningen. In gronduitgiften en tenders wordt het middensegment meegenomen in de uitvraag (bijvoorbeeld in het SPvE NPD-strook). In 2016 zijn er 557 middeldure appartementen en/of eengezinswoningen in heel Utrecht in aanbouw gegaan en er zijn 56 woningen gerealiseerd in particulier opdrachtgeverschap. In gronduitgiften en tenders wordt het particulier opdrachtgeverschap waar mogelijk meegenomen in de uitvraag (bijvoorbeeld in het SPvE NPD-strook en in de tender voor Duurstedelaan).

Ook in 2016 zagen wij een toename van het aantal statushouders en uitstromers uit de maatschappelijke opvang. Daarom is in 2016 een ‘aanjager sociale huur’ aangesteld. Er zijn verbeterde afspraken gemaakt met de corporaties en een aantal projecten is in versnelling gebracht (bijvoorbeeld de Lichtkring en Overtuin). Deze projecten worden in 2017 opgeleverd. Daarnaast is er overeenstemming bereikt in U-16 verband over een nieuw regioconvenant betreffende een grotere uitstroom van cliënten Maatschappelijke Opvang en Beschermd Wonen. Dit convenant treedt in februari 2017 in werking. Medio 2016 zijn we gestopt met het verstrekken van startersleningen. Het beschikbare budget voor de leningen was uitgeput. Bovendien is het door de lage marktrente niet langer nodig om vanuit de overheid een nog lagere rente te subsidiëren. Het stoppen van de starterslening heeft niet geleid tot minder woningverkopen. Het aantal verkopen is juist ongekend hoog. In 2016 hebben de corporaties een onderzoek gedaan naar de toegankelijkheid van hun huidige woningvoorraad. In het kader van dit onderzoek zijn de criteria voor nultreden/rollatorgeschikt aangepast. Dit was nodig omdat er anders geen reëel beeld van de toegankelijkheid van de voorraad zou ontstaan. Het bleek nog niet mogelijk om een goed onderscheid te maken tussen de nultredenwoningen en de rollatorgeschikte woningen. Hiervoor zouden alle woningen apart moeten worden geïnventariseerd, dit bleek niet haalbaar. Bij het onderzoek zijn alle appartementen die met een lift toegankelijk zijn als nultredenwoning aangemerkt, vandaar het hoge aantal woningen.

Dit is het voorlaatste jaar dat wij separaat rapporteren over de aanpak Krachtwijken. De aanpak wordt afgebouwd; er is geen sprake meer van aparte programmering. De inzet in de krachtwijken is volledig geïntegreerd in de wijkactieprogramma’s van Overvecht, Zuidwest en Noordwest en draagt bij aan de wijkambities. In de bijlagen bij de verantwoording worden de voortgang van alle wijkactieprogramma’s en de bereikte resultaten beschreven. Geleidelijk wordt een steeds groter deel van de activiteiten uit reguliere middelen gefinancierd. In Kanaleneiland geldt dat bijvoorbeeld voor ouderparticipatie en het Jongerencultuurhuis. In Overvecht is de extra inzet op jongeren regulier gemaakt. In Zuilen en Ondiep is een aantal activiteiten ondergebracht in het reguliere aanbod van de buurtteams.

• Wij hebben een selectie van naoorlogse architectuur en infrastructuur - in stedenbouwkundige context -  aangewezen als gemeentelijk monument.
• Om een beeld te krijgen van de bouwkundige situatie van onze gemeentelijke monumenten hebben wij een onderzoek uitgevoerd naar de staat van onderhoud en de gegevensverwerking hiervan uitgevoerd in het kader van een pilot datagedreven sturing.
• Wij hebben een concept visie religieus erfgoed opgesteld die wij met stakeholders van religieus erfgoed verder uitwerken.
• Voor zowel een zorgvuldige aanpak van gebouwen als voor input bij gebiedsontwikkeling hebben wij, naast de meer reguliere toetsing bij vergunningaanvragen, onderzoeksgegevens voor grotere projecten vastgelegd in bouwhistorische rapporten en zijn archeologische basisrapportages opgesteld.
• Wij hebben cultuurhistorische waarden en elementen meegewogen bij ontwikkelingen in de openbare ruimte, zoals de herinrichting van de Mariaplaats, het Domplein en het Vredenburg.
• Wij hebben elf archeologische onderzoeken uitgevoerd, onder andere bij de Zeedijk waarbij delen van de stadsmuur zijn gevonden van de middeleeuwse voorstad Bemuurde Weerd.
• Wij hebben zeven archeologische noodonderzoeken die niet archeologievergunningsplichting waren uitgevoerd op eigen kosten.
• Wij hebben 42 Plannen van Aanpak voor externe archeologische onderzoeken en 25 Programma’s van Eisen getoetst, waarmee wij de kwaliteit van de uitvoering daarvan willen borgen, en 21 archeologievergunningen verleend.
• Wij hebben in samenwerking met het Centraal Museum een goed bezochte tijdelijke tentoonstelling over de Domtoren ingericht.
• Wij zijn gestart met onderzoek naar de bouwtechnische staat van de Domtoren ten behoeve van de noodzakelijke restauratie van dit belangrijkste monument van onze stad. Naast de inzet van de UVO als beheerder zetten wij hiervoor ook de bouwhistorische- en restauratietechnische kennis in, gericht op een zowel bouwkundig als historisch verantwoord restauratieplan.
• In het Castellum Hoge Woerd is de tweede fase van de tentoonstelling ingericht. Daarmee is de inrichting van het Museum Hoge Woerd afgerond.
• Wij zijn met advisering en toetsing betrokken geweest bij 294 kleine en grote planinitiatieven voor Rijks- en gemeentelijke monumenten en overige panden in Beschermd Stadsgezicht.  
• Veel plannen - het uitvoeren van onderhoud of zonder verlies aan monumentwaarden - konden afgehandeld worden op basis van overleg en advisering zonder aanvraag omgevingsvergunning. Daarmee bewerkstelligen wij lastenverlichting voor de burger en een efficiënte inzet van ambtelijke capaciteit.
• 175 Planinitiatieven en 68 ingediende omgevingsvergunningen hebben wij getoetst op archeologische aspecten. Doordat wij structureel inzetten op voorlichting, advisering en vooroverleg bij planvorming en vergunningaanvragen zijn veel initiatiefnemers zich bewust van de archeologische waarden in de ondergrond van hun plangebied.

• Voor vergunningplichtige wijzigingen aan monumenten zijn 155 aanvragen omgevingsvergunning afgehandeld. Doordat wij structureel inzetten op voorlichting, advisering en vooroverleg bij vergunningaanvragen zijn veel eigenaren zich bewust van de cultuurhistorische waarden van hun bezit. Na overleg met de eigenaren zijn tien aanvragen ingetrokken, die aanvragen zijn geweigerd.
• Wij hebben drie financieringen verstrekt uit het Utrechts Restauratiefonds voor restauratie van gemeentelijke monumenten, waaronder voor herbestemming van de Werkspoorkathedraal op de ontwikkellocatie 2^e Daalsdijk. Daarnaast heeft het Nationaal Restauratiefonds vier restauratiefinancieringen verstrekt voor Rijksmonumenten.
• Wij hebben met de Stichting DOMunder een meerjarig exploitatie subsidie verleend en een traject uitgezet om in de komende tien jaar tot een stabiele positie van DOMunder te komen.

Alle Wabo-vergunningaanvragen zijn geheel overeenkomstig de prestatiedoelstelling integraal en adequaat volgens vastgestelde protocollen getoetst. De bouwtechnische toetsen gebeurden geprioriteerd aan de hand van het vastgestelde toetsprotocol 'SUPER'; waarbij veiligheid en gezondheid de hoogste prioriteit kregen. De overige toetsen gebeurden integraal. Deze werkwijze heeft geresulteerd in twaalfgegronde bezwaren op een totaal van 2.415 beschikkingen, ofwel 0,49%. Daarmee is ruimschoots voldaan aan de doelstelling voor 2016, te weten <1%.

Het aantal verzoeken om vooroverleg is, conform de trend in de afgelopen jaren, verder toegenomen met circa 10% ten opzichte van 2015 en bedraagt 2.770. Het aantal ingediende bezwaren op verleende vergunningen is ten opzichte van 2015 met de helft afgenomen en bedraagt 40. Alle aanvragen zijn digitaal gepubliceerd. In 2016 zijn slechts vier vergunningen van rechtswege verleend omdat zij niet binnen de wettelijke termijn zijn afgehandeld. Alle overige aanvragen (vrijwel 100%) zijn binnen de wettelijke termijn afgehandeld.

We hebben programmatisch en conform de handhavingsstrategieën toezicht gehouden op de naleving van vergunningen bij de oprichting, asbestverwijdering en sloop of wijziging van gebouwen en op de Milieu wet- en regelgeving bij bedrijven.

 Asbest, sloop en bouw(hinder)

• Alle asbestdaken moeten in 2024 gesaneerd zijn. De eigenaren zijn hiervoor verantwoordelijk. In 2016 hebben we een inventarisatie gemaakt van alle asbestdaken in Utrecht.
• Wij hebben alle meldingen afgehandeld en de verhoogde inzet op sloop- en asbestwerkzaamheden gecontinueerd.
• Wij houden toezicht bij de meeste risicovolle objecten, hierdoor hebben wij de omgevingsvergunningen (kleine bouwplannen met een laag risico) alleen bij oplevering gecontroleerd op wet- en regelgeving.
• Wij hebben de Toolbox Bouwhinder in gebruik genomen en bouwplannen getoetst op Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie tijdens de bouw.
• Procesbegeleiding is ingezet bij 36 bouwprojecten waarbij er hinder voor de omgeving te verwachten was.
• De kwaliteitsmonitor is gereed, de actualisatie van slechte panden is gaande.
• Wij hebben meerdere geluidmeters tegelijkertijd ingezet in de Voorstraat naar aanleiding van klachten om een objectief beeld van (geluids)overlast te krijgen. Dit heeft gezorgd voor concrete handhavingsinzet van THBO op enkele locaties. Tevens is hierdoor de afdeling VTH THOR voorzien van extra informatie om de overlast van mensen op en rond de Voorstraat effectiever te kunnen aanpakken.
  

Milieu wet- en regelgeving

• Het plein voor garagehouders heeft geleid tot een verbetering van de onderlinge communicatie.
• Wij hebben ontwikkelingen in de bebouwde leefomgeving (private kwaliteitsborging, nieuwe Omgevingswet, Wet VTH en Natuurwet) gemonitord.
• Wij hebben lozingen van vet op het schoonwaterriool van marktkramen aangepakt.
• Houtrookoverlast: we hebben bij het ministerie aangekaart dat er een leemte is in de wetgeving.
• Een deel van de toezichttaken milieu wordt voor de gemeente uitgevoerd door de RUD-Utrecht. De RUD-Utrecht controleert de zwaardere milieubedrijven, waaronder bijvoorbeeld de bedrijven die onder het BEVI vallen (Besluit Externe Veiligheid Bedrijven) en de bedrijven die voorheen onder bevoegd gezag van de Provincie Utrecht vielen. De uitvoering van het milieutoezicht op bodemsaneringen van verontreinigde grond, grondverzet en ketenbeheer gebeurt ook door de RUD-Utrecht.

Woonfraude en illegaal gebruik
We hebben programmatisch en conform de handhavingsstrategieën toezicht gehouden op de kwaliteit en het gebruik van bestaande gebouwen en terreinen. Tevens hebben wij opgetreden tegen woonfraude en het illegaal onttrekken van zelfstandige woonruimtes.

• Wij hebben 42 kleinere Verenigingen van Eigenaren (VVE’s) geactiveerd. We hielpen deze VVE’s bv. met het opstellen van meerjaren onderhoudsplannen. Daarbij stimuleerden we maatregelen voor veilige installaties (APK), energiebesparing en de aanschaf van zonnepanelen.
• Wij hebben actief toegezien op de kwaliteit en het gebruik van woningen en gebouwen. Hierbij hebben wij alle meldingen opgepakt en verschillende projecten in dit domein uitgevoerd.
• Alle meldingen over omgezette woningen (kamerverhuur) zijn opgepakt.
• Om wildgroei en overlast van vakantieverhuur en Short stay (verhuur voor een periode van een week tot zes maanden) te voorkomen, wordt nieuw beleid gevormd.
• Wij hebben in samenwerking met
• de corporaties toezicht gehouden op legale bewoning van de sociale woningvoorraad.
• Het toezicht en de handhaving in de wijk Lombok is geïntensiveerd. Een aantal hotspots (gebieden met veel overlast) in de stad, waaronder de Amsterdamsestraatweg, blijven onder verhoogd toezicht staan.

Wij hebben de aanpak van huisjesmelkers versterkt door het laten vaststellen van een beleidsregel over de toepassing van nieuwe instrumenten voor de Woningwet. In 2016 hebben wij gerealiseerd: het instellen van een meldpunt voor huisjesmelkers, samenwerking en informatiedeling met andere gemeenten en organisaties, inzet van het Huurteam en de inbedding van de aanpak in ‘de aanpak ondermijnende criminaliteit’.

2016 was een mooi jaar voor de woningbouw. Door verder herstel van de woningmarkt hebben wij de planvoorbereiding versneld en hebben we gronden bouwrijp gemaakt. Er zijn 656 woningen in aanbouw genomen. In de tenders hebben alle ontwikkelaars een lagere EPC dan wettelijk voorgeschreven aangeboden en blijft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. De vraag naar zelfbouwkavels bleek zeer groot afgelopen jaar. In 2016 zijn 25 kavels in optie uitgegeven en 24 zelfbouwers zijn gestart met de bouw van hun droomhuis. Voor de overige zelfbouwkavels in het huidige aanbod bestaat nog een wachtlijst. In Terwijde zijn twee projecten met in totaal 35 eengezinswoningen en 70 beleggershuurwoningen gestart met bouwen en in Hoge Weide 188 plus twaalf zelfbouwkavels. Daarnaast zijn we met diverse ontwikkelaars in gesprek over de planvorming in winkelcentrum Terwijde en Terwijde Zuid Oost. In Het Zand zijn 115 eengezinswoningen in aanbouw genomen in De Veiling en een aantal vrije kavels. In Grauwaart zijn 111 koop- en beleggershuurwoningen gestart met de bouw. We hebben in Langerak in 2016 op basis van het gegunde plan het bestemmingsplan voor Perceel Tjeerdsraklaan/Damraklaan/Groenedijk vastgesteld. Direct na de zomer is gestart met saneren, bouw- en woonrijpmaken. We hebben diverse tenders gehouden voor projecten in Het Zand, Hoge Weide, Terwijde, Leidsche Rijn Centrum en het Máximapark en de benodigde delen gefaseerd bouwrijp gemaakt. Voor Leeuwesteyn en Rijnvliet hebben we een Bestemmingsplan gemaakt en voor Rijnvliet bestekken voor het bouwrijpmaken van de eerste fase. De Groep Haarzicht heeft tweede kwartaal 2016 het aangepaste Stedenbouwkundig Plan ter vaststelling aan het college van B en W aangeboden. Op basis hiervan is voor Haarzicht een Bestemmingsplan voorbereid en opgesteld ten behoeve van besluitvorming in de gemeenteraad. In Park Zuid is in 2016 volop gebouwd. De blokken 4 en 5 zijn verkocht in 2016 en aan de bouw van blok 4 is begonnen. Vier bouwvelden zijn bebouwd. Ook zijn er twaalf kavels in het Maximapark onder optie of in aanbouw. In Leidsche Rijn Centrum Noord hebben we gewerkt aan de planontwikkeling van 250 studenteneenheden en 149 beleggershuurwoningen. In Leidsche Rijn Centrum Zuid hebben we gewerkt aan de planontwikkeling van 84 beleggershuurwoningen. In Leidsche Rijn Centrum Kern zijn we gestart met de ontwikkeling van een bouwblok met circa 80 sociale huurwoningen. In Leidsche Rijn Centrum Oost is gewerkt aan de planontwikkeling en het bouwrijp maken van 510 tijdelijke sociale huurwoningen bij de Skaeve Huse. Eind 2016 is gestart met de bouwplaatsinrichting. We zijn in wijk 9 en 10 in gesprek met diverse initiatiefnemers met betrekking tot ontwikkelingen voor woningbouw en voorzieningen op hun eigen grond. Voor het Noordwestkwadrant in het Hart van De Meern is met de Bon-groep een nieuwe overeenkomst gemaakt en is de bestemmingsplanherziening voorbereid. Voor Rhenomare hebben we het bestemmingsplan vastgesteld en is de omgevingsvergunning verleend. Ook hebben we een profielkeuze gemaakt voor de Meerndijk en is de herinrichting van het Dorpsplein in 2016 voorbereid. Voor Castellum Novum in het Noordoostkwartier van Hart van De Meern bereiden we herontwikkeling voor naar aanleiding van een initiatief voor het realiseren van circa 30 beleggershuurwoningen.

We hebben gewerkt aan de planontwikkeling van een aantal kavels op bedrijventerrein Haarrijn. Dit heeft geresulteerd in een verleende vergunning voor een automobielbedrijf en de start van de bouw van Skydive. Twee bedrijfspanden zijn in 2016 opgeleverd. We hebben gesprekken gevoerd met verschillende geïnteresseerde partijen, die in 2017 naar verwachting tot nieuwe overeenkomsten gaan leiden.
Er is verder gewerkt aan de realisatie van een klimhal in de noordpunt van het Màximapark.

Ter vergroting van de aantrekkingskracht en de levendigheid in het kantorenpark Papendorp willen we in 2017 tijdelijke horeca aan het Taatsenplein realiseren. Daarvoor hebben we in 2016 gewerkt aan een selectieleidraad, zodat begin 2017 kan worden gestart met de selectieprocedure.

Brasserie De Steiger heeft in 2016 de horeca locatie uitgebreid en een plan ingediend voor de realisatie van het benodigde parkeerterrein. De verwachting is dat dit parkeerterrein begin 2017 gerealiseerd wordt. We hebben geconstateerd dat de leegstand op Papendorp sterk terug loopt, er zijn verschillende mooie bedrijven toegevoegd aan Papendorp. Verder is de herontwikkeling van de Secoya Campus gestart ten behoeve van een kwaliteitsverbetering van het buitenterrein van het Campus en het faciliteren van extra parkeerplaatsen ten behoeve van het nieuwe werken / horeca. Voor Hooggelegen is in 2016 het stedenbouwkundig plan verder uitgewerkt en is er verder gesproken met de ontwikkelaar voor de komst van tweetal horecaketens. De verwachting is dat begin 2017 een ontwikkelovereenkomst wordt getekend. In De Wetering-zuid hebben we gewerkt aan de uitbreidingsplannen van ziekenhuis Sint Antonius met een moeder-kindcentrum. De uitvoering vindt plaats in 2017. Voor de ontwikkeling van Strijkviertel hebben we in 2016 enkele gesprekken gevoerd met een Chinese investeerder, deze hebben helaas niet tot een overeenkomst geleid. Voor bedrijventerrein Oudenrijn hebben we in 2016 het openbaar gebied rondom de Damzigt, Veldzigt, Landzigt en Molensteijn woonrijp gemaakt. Tevens hebben we de kavels rond het deelgebied Beefland bouwrijp gemaakt en hebben we voor deze (vijf) kavels gesprekken met gegadigden gevoerd. Op twee van de drie kavels die in 2016 zijn getransporteerd is in 2016 gestart met de bouw, waarvan een pand ook is opgeleverd. Er zijn nog slechts twee kavels nabij de Boteyken niet bebouwd. Ook voor deze kavels voeren we gesprekken met gegadigden. In Leidsche Rijn Centrum is verder gebouwd aan het winkelgebied met bovengelegen woningen en kantoren en hebben we gewerkt aan de voorbereidingen voor de realisatie van het openbaar gebied. In 2016 hebben we gewerkt aan de realisatie van een flexibel winkelgebied waarbij de mogelijkheden voor food zijn verruimd. We hebben gesprekken gevoerd met geïnteresseerde partijen voor de ontwikkeling van een hotel/congrescentrum.

Dafne Schippersbrug werd onder grote publieke belangstelling ingehesen en de aansluiting van het fietspad door Leeuwesteyn bouwrijp gemaakt. Eind 2016 is de Vleutensebaan in gebruik genomen. Daarmee zijn de hoofdroutes voor de auto in Leidsche Rijn gerealiseerd. Ook hebben we eind 2016 de busbaan en aantal hoofdfietsroutes in Leidsche Rijn Centrum in gebruik genomen, waaronder de fietsroute langs de Vleutensebaan. Voor het gezondheidscentrum in Vleuten is in 2016 gestart met de bouwenveloppe. In 2016 hebben we gewerkt aan de planontwikkeling voor de bibliotheek en wijkbureau op het Brusselplein in Leidsche Rijn Centrum en hebben we gesprekken gevoerd met potentiele exploitanten voor de maatschappelijke ruimte in de Kopenhagenstraat. Ook zijn twee basisscholen en een gymzaal in Leidsche Rijn Centrum Zuid eind 2016 opgeleverd en hebben we de omliggende openbare ruimte inclusief schoolplein aangelegd. In 2016 zijn we gestart met de planontwikkeling van de Berlijnpleinparkeergarage (550 openbare parkeerplaatsen waaronder 50 P&R-parkeerplaatsen). Ook hebben we in 2016 gewerkt aan de planvoorbereiding van een horecapaviljoen op het Berlijnplein. In 2016 hebben we diverse activiteiten en evenementen georganiseerd op het Berlijnplein in aanloop naar de realisatie van de culturele voorziening.